Het Odensehuis en haar gedachtegoed
In de aanloop naar de opening van een nieuwe locatie van het Odensehuis in de Groningse wijk Beijum trok De Demensplek Karavaan in maart 2024 langs drie verschillende plekken. Het doel van deze reis was om te vertellen over deze nieuwe locatie van het Odensehuis en om verder in gesprek te gaan over de zorg.
Evanne is student op kunstacademie Minerva en ging met de karavaan mee op reis. Zij vertelt: "Sinds ik bij het Odensehuis ben geweest en ik met de Demensplek Karavaan de straat op ben geweest, denk ik: 'wat jammer eigenlijk, dat er maar zo weinig plekken zijn die zo toegankelijk zijn als het Odensehuis.' Je kunt heel gemakkelijk naar het Odensehuis toegaan om een dag gewoon te doen wat je wilt; koffiedrinken, schilderen, praten over bepaalde onderwerpen. Het kan allemaal. Je hoeft geen deelnemer te zijn, je mag ook een partner zijn, buurtbewoner of vrijwilliger. Ik denk dat het heel belangrijk is dat er ook ruimte is voor partners om hun hart te luchten, om het over leven met dementie te kunnen hebben. Dat er zo’n plek is waar dat kan, zonder dat je er meteen aan vast zit met allerlei contracten of iets dergelijks, dat is echt heel erg belangrijk."
Evanne vertelt verder: "Ik ben erachter gekomen dat mensen met dementie hele normale mensen zijn zoals ik. Ik ben er ook achter gekomen dat ik ze daarom niet anders wil behandelen. In het begin merkte ik dat ik nou, ik wil het eigenlijk niet zeggen, een beetje kleinerend met ze omging. Zo had ik de neiging om automatisch met mensen met dementie te communiceren alsof ze een kind zijn.
Dan merkte ik aan mezelf dat ik dacht: 'oh, hier moet ik even schakelen, zodat ik iemand niet anders benader dan dat ik ieder anders mens benader. Er zit een volwaardig persoon tegenover me, die net zoals ik gewoon aan het leven is.' Dat vond ik heel belangrijk voor mezelf. Is dementie dan niet iets bijzonders? Het is natuurlijk wel aanwezig en het speelt een rol, maar het brengt eigenlijk heel veel mooie dingen.
Ik heb juist veel geleerd van de mensen met dementie met wie ik in aanraking ben gekomen."
Marcella loopt sinds 2023 mee met de karavaan, en tekent bij elke reis de ontmoetingen en verhalen op. "Ik vind het erg leuk dat onze kar nu gekoppeld is geweest aan het Odensehuis. Omdat het daar een fijne plek is voor veel mensen, ook als mensen pas in het begin zitten van eerste geheugenproblematiek of bijvoorbeeld, om daar als vrijwilliger te werken.
En als iemand een keer niet in zijn/haar 'hum' is, dat iedereen dan wel weet dat iemand misschien gewoon een mindere dag heeft, of dat het gewoon even niet wil lukken en dat dat oké is. En ook de betere dagen worden gekoesterd. Hoe iemand zich ook voelt, iemand doet mee. Er is de ruimte bij een Odensehuis om volwaardig mee te kunnen doen, als mens! "
Patrick Boon, coördinator Odensehuis Groningen, vertelt: "We hebben tijdens de reis met de DeMensPlek karavaan ook gesproken met mensen die werkzaam zijn in de zorg en in het onderwijs voor de zorg. Wat we veel hebben gehoord is dat men zegt, 'wat zou het ontzettend fijn zijn als wij ook zoiets laagdrempeligs zouden hebben. Wat jammer dat wij zo’n hoge drempel hebben, met alle toestemmingen, onderzoeken en verklaringen die nodig zijn om iets voor iemand te kunnen betekenen.' Hoe mooi is het, als je dit hebt, dat je gewoon binnen kan lopen en dat je er kan zijn. Die reacties uit de zorg zijn we veel tegengekomen, mensen die zeiden: 'dat hele laagdrempelige, toegankelijke, zonder administratie. Wat fijn, dat zou ik ook wel willen.'
Dina, een van de vrijwilligers van het Odensehuis, haakt aan: "We hebben het er bij de kar wel over gehad met mensen dat voor het Odensehuis men geen indicatie van de gemeente of zoiets hoeft te hebben. Gaat iemand dan bijvoorbeeld naar het Blauwbörgje, dan moet je hiervoor wel een indicatie hebben. Het Odensehuis is hierdoor heel toegankelijk en laagdrempelig.Het is ook het voordeel dat het een inloophuis is. Je hoeft niet om 10 uur aanwezig te zijn. Mensen mogen ook best om 11 uur komen en weer gaan wanneer ze willen."
Deelneemster Attie onderstreept de toegankelijkheid van het Odensehuis: "Ik ben hier eigenlijk net op tijd bij de club gekomen. Ik was bezig om helemaal te vereenzamen. Ik had mijn man verloren, ik was alleen. Ik trok me terug. Maar ik ben nu bij de club hier en ik heb sindsdien nog geen dag overgeslagen. Zo heerlijk vind ik het om hier te zijn. Ik word hier om mijn gemak gesteld. We doen hier van alles, we kleuren, we zingen, we lopen ‘s middags. Het is geweldig, in één woord."
Patrick: "Het verhaal van Attie, dat zijn verhalen die we veel horen. In het weekend zijn we dicht. En ik denk dat absoluut, alles bij elkaar genomen, dat er best veel mensen zijn die in het weekend ook wel zouden willen komen. De mensen vinden de zondag de ergste dag, krijgen we vaak te horen. "
Attie vertelt verder: "Ik wou hier eerst niet naartoe. En ik wist helemaal niet wat het Odensehuis was. Maar de huisarts zei: ‘je vereenzaamt en je gaat steeds verder achteruit. Ga er nou eens naartoe en kijk eens.' Ik heb het gedaan en ik ben heel blij en dankbaar dat ik hier heen ben gegaan. Ik heb nog geen dag overgeslagen, alle dagen ben ik aanwezig; ik vind het prachtig. "
Patrick: "Je hebt ook een keer bij de kassa gestaan met je boodschappen. Toen was je pasje weg. Wat zei de kassière toen je daar met je boodschappen stond? Zei ze toen: zet alles maar weer terug in de winkel? Of zegt ze neem maar mee, en we regelen dit nog wel."
"Ja, ze zei het komt wel goed, neem maar mee." vertelt Attie. "Daar ben ik heel dankbaar voor. Ik kom daar al heel lang, zo lang als ik daar woon. De meeste mensen weten wel dat ik hier naar de club ga en dat ik soms thuis ook wel eens een beetje in de war ben. Men is altijd leuk en lief."
Patrick: "Dit is zo belangrijk, dat er zo gereageerd wordt. Mensen zoals deze supermarktmedewerker, daar zouden wij naartoe willen gaan om ze een lintje te geven. Het is enorm pijnlijk als daar streng op gereageerd wordt. Het is belangrijk om met de DeMensPlek Karavaan in de samenleving te staan. Want wat je doet is aan het begrip werken voor de mensen die gewoon eventjes de draad kwijt zijn.
Ik denk dat er heel veel mensen zijn die wel willen helpen, maar niet zo goed weten hoe. En veel mensen zullen met zo’n situatie als waarin Attie terechtkwam ook niet zo goed snappen wat er aan de hand is. Wat wij met het Odensehuis doen is dat wij proberen zo veel mogelijk stagiaires, mensen van scholen en opleidingen kennis te laten maken met wat we doen. Niet alleen maar omdat het leuk is voor mensen om hier programma’s en dergelijke te organiseren, maar ook om te laten zien dat hier aandacht voor het leven met dementie is en wat dit betekent. Dat kunnen we binnenkort doen met drie locaties in de stad Groningen, maar dit moet nog veel meer en vaker verteld worden. De verhalen rondom dementie en hoe hiermee om te gaan, moeten veel meer in de samenleving uitgedragen worden. Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. Ja, daar valt nog best veel aan te doen, aan ons zal het niet liggen!"
